Şerh Ne Demek?
Şerhin kelime anlamı açmak, ayırmak demektir. Tapu kütüğünde bulunan şerh sütununa herhangi bir ibarenin yazılmasına “Şerh Koymak” adı verilmektedir. Tapu Şerhi koymak kısaca uyarıcı bir not bırakmak olarak ifade edilebilir.
Şerh Koymanın Amacı Nedir?
Bir alacak hakkı karşılığında konulabilen şerh, alacak hakkının korunması için tapu kütüğüne işlendiği takdirde tapu sahibinin mülkiyet hakkını kısıtlar. Satışa engel teşkil etmeyen şerh türleri de mevcuttur fakat tapu devri gerçekleşmesi durumunda dahi hak sahibinin hakkı kaybolmaz. Tapuyu devir alan üçüncü kişi şerh gerekçesinden sorumludur ve bu şekilde mülkiyet hakkına kısıtlama getirilir.
Kimler Hangi Durumlarda Şerh Koyabilir?
Şerhlerin türüne göre farklılık göstermekle birlikte kısaca tapu sahibinin borçlu olduğu özel ve tüzel kişiler ve kurumlar şerh koyma hakkına sahiptirler.
- Evlilik sonrasında kazanılmış mülkler ile ilgili eşler aile konutu şerhi koyabilirler,
- Dava durumunda mal kaçırılma vakası ile karşı karşıya kalmamak adına mahkeme kararı ile borç kesinleşmiş olmamasına karşın davacı ihtiyati tedbir şerhi koydurabilir,
- İçerisinde kiracısı olan bir mülkte, mülk sahibi kiracının haklarının korunmasına ilişkin kira şerhi koyabilir,
- Müteahhit, kat karşılığı sözleşmesi yapılmış olan bir arsa üzerine sözleşme süresini kapsayacak şekilde sözleşmesi aracılığı ile şerh koyma hakkına sahiptir.
Tapuya Şerh Koyma İşlemi Nasıl Yapılır?
Alacaklı olan, tapu üzerinde hak sahibi olan ya da davalı olan herkes gerekli evrakları tamamladığı sürece tapuya şerh koydurabilir. Tapuya müracaat esnasında gerekli evrakları teslim ederek belirlenen harç ücretini yatırdıktan sonra şerh koyma işlemi kısa sürede tamamlanır.
Tapuya Şerh Koyma Ücreti Ne Kadar?
Satış vaadi sözleşmeleri ile irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhinde, sözleşmede yazan tutar üzerinden bedelsiz olanlarında emlak vergisi değeri üzerinden binde 6,83 olarak belirlenmiş durumda. Sözleşmede yer alan bedel, sözleşmeye konu taşınmazın emlak vergisi değerinden az ve emlak vergisi değerinin iki katından fazla olamaz.
Tapu Şerhinin Süresi Ne Kadardır?
Konulan şerhlerin süreleri 5 yıl olmaktadır. 5 yıl dolduğunda şerh, otomatik olarak tapudan düşer. Bunun dışında şerhin kaldırılması süresi konulan şerhin türüne göre farklılık da gösterebilir. Örnek olarak 3 yıllığına anlaşılmış bir borç için şerh 3 yılı kapsayacaktır. Borcun ödenmemesi durumunda şerhin süresi uzayacaktır veya satış vaadi sözleşmesi ile gerçekleştirilmiş şerh işlemi için süre 10 yıl olarak belirlenir fakat üçüncü kişiler işin içine girerse bu süre yine 5 yıla düşer.
Şerhli Tapu Alınıp Satılabilir mi?
Şerhli bir tapuyu alıp satabilmek, konulan şerhe göre farklılık gösterir. Örneğin aile konutu şerhi durumunda satışın engellenmesi amacı vardır. Bununla birlikte ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz şerhleri de aynı şekilde tapuya satış engeli teşkil etmektedir.
Bankalardan kullanılan konut kredileri şerhli tapuların satılmasına engel teşkil etmezler ancak satış gerçekleştirilebilen bu gibi şerhlerde tapuyu devir alan üçüncü kişi şerh ile belirlenmiş tüm kısıtlamaları ve sorumluluğu da üstüne almış olur.
Tapu Şerhi Nasıl Kaldırılır?
Tapuya şerh konulması durumunda mülk sahibinin itiraz hakkı da mevcuttur. Mülk sahibi böyle bir durumda itiraz için mahkeme yoluna giderek şerhin iptali için davacı olabilir. Haklılığının ispat edilmesi durumunda yaşadığı maddi ve manevi kayıp sebebiyle tazminat davası da açma hakkına sahiptir. Şerh kaldırılma işlemi her zaman dava yoluyla son bulmaz, genellikle şerhin kaldırılması işlemi şerhi koyan kişi ile uzlaşma ile çözülür.
