Ön kesinti anlamına gelen Fransızca kökenli bir kelime olan stopaj kelimesi sık sık karşımıza çıkmaktadır. Ticari gayrimenkullere uygulanan bir tür vergilendirme sistemi olan kira stopajı ise kiraya verilen bir işyerinin brüt kira bedelinden yapılan kesinti anlamına gelir. Kısaca kira gelirinin gayrimenkul sahibine ulaşmadan önce vergisinin ödenmesi işlemidir. Böylece vergi ödemeleri düzenli ve kolay bir şekilde yapılabilmektedir. Kira stopajını ödemek kiracıya ait bir yükümlülüktür.
Kiracının, her ay kira stopajını yatırması gerekir. Bir işyerini kiralayan kişi vergi daireleri üzerinden gayrimenkul sahibinin adına kira stopajını yatırır. Mülk sahipleri kira stopajı vergisinin takibini e-devletteki Adıma Yapılan Kesintiler (Stopaj) sayfasından yapabilirler. Mülk sahibinin, kira stopajını ödemediği takdirde kiracının tahliyesini isteme hakkı mevcuttur.
Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?
Bir mülke ait kira stopajı kira sözleşmesinde belirtilen brüt kira bedeli üzerinden hesaplanır. Brüt kira bedelinin %20’si stopaj oranı olarak belirtilir. Kira sözleşmesinde brüt kira bedeli özellikle yer almıyorsa net kira oranı 1,25 ile çarpılarak ya da 0,80’e bölünerek brüt kira bedeli hesaplanabilir. Örnek vermek gerekirse 4.000 lira brüt kira bedeli olan bir işyerinin %20’si yani 800 lira stopaj vergisi, 3.200 lira ise gayrimenkul sahibine ödenecek net kira tutarıdır.
Mülk sahibi ve kiracı arasında yapılan kira sözleşmelerinde kira bedeli net veya brüt olarak belirtilir. Kira kontratında belirtilen net miktar, kiracının mülk sahibine ödemesi gereken kira tutarıdır. Brüt kira bedeli kiracının mülk sahibine ödeyeceği tutara kira stopaj kesintisi eklenerek bulunabilir. Birkaç farklı yolla kira stopajı hesaplamak mümkündür:
- Net kira tutarını 0,80’e bölerek veya 1,25 ile çarparak brüt kira bedeline ulaşabilirsiniz. Brüt kira bedelinin yüzde 20’si stopaj oranını ortaya koyar.
- Brüt kira tutarının yüzde 20’sini stopaj oranı olarak kenara ayırabilirsiniz. Brüt kira bedelinden yüzde 20’lik stopaj tutarını çıkardığınızda net kira bedeli ortaya çıkar.
- Stopaj tutarını biliyorsanız bu tutarı 4 ile çarparak net kira bedelini, 5 ile çarparak ise brüt kira bedelini hesaplayabilirsiniz.
Gelir ve Kurumlar Vergisine tabi gelirlerin vergisinin ödenmesi kira stopajının çerçevesini oluşturur. 193 numaralı Gelir Vergisi Kanunu’nun 95. maddesine göre bazı kişilerin kira stopajı ödeme yükümlülüğü yoktur. Aşağıdaki şartları taşıyan kişiler kira stopajını ödemekle yükümlü değildirler:
- Yabancı elçilik ve konsoloslukta görevli olan memurlar ve hizmetli vatandaşlar
- Yıllık beyanname gösterilmesi gereken ödemeleri yapacak olan vatandaşlar
- Maaşlarını yurt dışından alan vatandaşlar
Kira stopajı vergisi iş yeri nitelikli gayrimenkullerin kiraya verilmesi ile doğan vergi yükümlülüğünün yerine getirilmesi için ödenir. Kira stopajı mülkün sahibi işyeri kirasından kaynaklanan geliri elde etmeden önce kesilir. Mülk kiracısının kira stopajı ödemesi ile gayrimenkul sahibinin vergi ödemesi kolaylaşır ve gecikmeden gerçekleştirilebilir.
İşyeri niteliğindeki bir mülkü kiralayan tüm kiracılar, kira stopaj vergisini ödemekle yükümlüdür. Mülk sahibinin kira stopaj vergisi için hiçbir yükümlülüğü yoktur. Net kira bedeli 1.000 TL olan kiracının brüt kira bedeli 1.250 TL’dir. Bu tutarın yüzde 20’si olan 250 TL ise stopaj vergisi olarak devlete ödenmelidir.
2023 Kira Stopaj Oranı Ne Kadar?
Kiracılar tarafından ödenmesi gereken brüt kira bedelinin %20’si stopaj oranı olarak hesaplanmaktadır. Kira sözleşmesinde brüt kira miktarı belirtilmemişse net olarak kira oranı 1.25 ile çarpılmaktadır. Bu çarpılan sonuç ortaya çıktığında ise 0.80 ile bölünerek brüt kira hesaplanmaktadır. Oranlar dikkate alınarak hesaplamalar yapılır. Yani burada dikkat edilmesi gereken konu stopaj vergisinin brüt tutar üzerinden hesaplanması gerektiğidir. 2023 kira stopaj oranı ne kadar? konusunda bu detaylar dikkate alınmalıdır.
Stopaj vergisinin ödenmesi gerektiği miktar bu şekilde oranlar dahilinde hesaplanmaktadır. Her yıl için çeşitli şekilde oranlarla hesaplanması dolayısıyla her yılın oranlarını bilmekte fayda vardır. Bu nedenle kişiler kira stopaj vergisini ödeme aşamasında mutlaka hesaplama yapmalıdır. Buna ek olarak kira stopaj vergisinin hesaplanmasından sonra belirli günlerde ödeme yapılır. Bu ödemeleri takip ederek uygun zamanlarda takvime göre stopaj kira vergisi ödemesi yapılır.
Kira Stopajı Ne Zaman Ödenir?
Kira stopajına dair merak edilen konulardan biri de bu ödemenin ne zaman yapılacağıdır Kira stopajı, kira bedeli üzerinden kesildiği için her ay düzenli olarak ödenmesi gereken bir tutardır. Peki kira stopaj vergisi nereye ödenir? Kiralık işyeri kullanan tüm bireylerin brüt kira bedelinin yüzde 20’sini vergi dairesine her ay düzenli olarak ödemesi gerekir.
Kira Stopajını Kim Öder?
Ön kesinti anlamına gelmekte olan stopaj kelimesi vergi olarak nitelendirilmekte ve kira stopajını kim öder? Konusu kiracıları ilgilendirmektedir. Stopaj ile ilgili olan en önemli unsurlardan biri taşınmazın ticari bir gayrimenkul olarak değerlendirilme durumu vardır. Kiracı tarafından ödenmesi gereken kira stopaj vergisi bir vergi türüdür. Kiraya verilen ticari taşınmazlar üzerinden alınmaktadır.
Kira stopajı kira sözleşmesinde belirtilmekte olan tüzel kişiler tarafınca ödenir. Kiracının sorumluluğunda olan stopaj verginin kaynağından kesilmesidir. Kira stopajı kira sözleşmesinde belirtilmekte olan brüt kira bedeli üzerinden hesaplanmaktadır. Brüt kira bedeli olarak %20 oranı olarak hesaplanır.
Bu durumda kira sözleşmesinde brüt kira bedeli yer almamaktaysa net olarak kira oranı 1.25 ile çarpılır ve 0.80’e bölünüp brüt kira bedeli ödenir. Kira stopajını kim öder? Konusunda kiracılar sorumluluğun kendisinde olduğunu bilmelidir.
Kimler Kira Stopajı Vergisinden Muaftır?
Kiracı tarafından ödenmesi gereken kira stopajı vergisi konusunda bazı kişiler muaftır. Yani bazı şartları taşıyan kişiler bu bedeli ödememektedir. Ticari amaçlı olarak kiralanmakta olan taşınmazların büyük bir bölümüne kira yansıtılır. Ancak bazı durumlarda kişilerin bazıları da bu vergiden muaf olmaktadır. Kira stopaj vergisinden muaf tutulacak olanlar gelir vergisi kanununda da yer alır. Güncel yasalarca ticari bir gayrimenkulün kiralanmasından sonra kira stopajını ödemekten muaf olan kişiler şunlardır:
Çalışmaları karşılığında elde edilmekte olan maaşları yurtdışı merkezli olan bir ödeme noktasından alanlar vergiden muaftır. Bunun yanında diğer ülkelere ait konsolosluk ve elçiliklerde görev yapmakta olan hizmetli ve memurlarda kira stopajı vermez. Kimler kira stopajı vergisinden muaftır? Konusunda son olarak yıllık olarak vergi ödeyenler ve bunun için beyanname düzenleyenler de vergiden muaftır.
İşyeri niteliğindeki gayrimenkullerin kiraya verilmesi halinde vergi yükümlülüğü doğmaktadır. Gayrimenkul sahibi olan kişi kirasından kaynaklanan geliri elde etmeden öncesinde kira stopajı almaktadır.
