Bu düzenleme, mevcut kira sözleşmeleri için geçerlidir ve sözleşme yenileme döneminde uygulanır. Yani, bir kiracının sözleşme yenileme döneminde kira artışı %25’i geçemez. Bu sınırlama, 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yapılan sözleşmeler için geçerlidir. Ancak, yeni kiraya verilecek konutlar için bu sınır geçerli değildir ve piyasa koşullarına göre kira belirlenebilir.
Yüzde 25 kira artış sınırı, hem kiracılar hem de mülk sahipleri için çeşitli etkiler doğurabilir. Kiracılar açısından bu sınır, ani ve yüksek kira artışları ile karşı karşıya kalma riskini azaltarak daha öngörülebilir bir bütçe planlaması yapmalarına olanak tanır. Mülk sahipleri ise kira gelirlerinin enflasyon karşısında erimesi riskini taşır, bu nedenle bazı mülk sahipleri kira gelirlerinin artışını sınırlı bulabilirler.
Yüzde 25 kira artışı ne zaman bitecek?
2 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe giren Geçici Madde 2 uyarınca, 1 Temmuz 2024’e kadar olan konut kira sözleşmelerinde kira artışı oranı bir önceki yılın kira tutarının %25’ini geçemeyecek şekilde sınırlandırılmıştı. Bu süre sona erdiğinde, kira artış oranları yeniden serbest piyasa koşullarına göre belirlenecek.
Kira Artış Oranı Nedir?
Kira artış oranı, mevcut kira bedelinin belirli bir dönem sonunda ne kadar artırılabileceğini veya artırılması gerektiğini belirleyen bir orandır. Bu oran, genellikle ülkelerin yasal düzenlemeleri veya piyasa koşulları tarafından belirlenir.
Örneğin, Türkiye’de kira artış oranı, genellikle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gibi ekonomik göstergelere bağlı olarak belirlenir. Yasal düzenlemelerle belirlenen kira artış oranları, kiracıları aşırı yüksek kira artışlarından korumak ve kiracı-haklarını güvence altına almak amacıyla oluşturulur.
Ülkeden ülkeye, hatta şehirden şehre farklılık gösteren kira artış oranları, genellikle yerel ekonomik koşullar ve kira piyasasının dinamikleri ile ilişkilidir. Bazı ülkelerde veya bölgelerde kira artış oranları sabit bir yüzde olarak belirlenirken, diğerlerinde ise enflasyon oranı gibi ekonomik göstergelere endeksli olarak belirlenebilir.
Kira artış oranı, kira sözleşmelerinin yenilenme dönemlerinde veya belirli aralıklarla belirlenir ve kiracılar ile mülk sahipleri arasında adil ve sürdürülebilir bir kira ilişkisi oluşturulmasına yardımcı olur. Bu oranlar, kira piyasasının istikrarını sağlamak ve kiracıların ekonomik olarak korunmasını sağlamak amacıyla genellikle yasal düzenlemelerle belirlenir.
Kira Artış Oranı Nasıl Hesaplanır?
Kira artış oranı, genellikle ülkelerin yasal düzenlemeleri veya piyasa koşulları tarafından belirlenir. Hesaplama yöntemi ülkeden ülkeye ve hatta bazen şehirden şehre değişebilir. Ancak, genel olarak kira artış oranı, aşağıdaki iki ana yöntemden biri veya her ikisinin bir kombinasyonuyla belirlenir:
1. Yasal Düzenlemelerle Belirlenen Oranlar:
Bazı ülkelerde, kira artış oranları yasal düzenlemelerle belirlenir. Bu düzenlemeler genellikle ekonomik göstergelere bağlı olarak belirlenen sabit yüzde oranları veya enflasyon oranı gibi ekonomik göstergelere endeksli olarak belirlenen oranlar olabilir. Yasal düzenlemelerle belirlenen kira artış oranları, kiracıları aşırı yüksek kira artışlarından korumak ve kiracı-haklarını güvence altına almak amacıyla oluşturulur.
2. Piyasa Koşullarına Dayalı Hesaplama:
Bazı durumlarda, kira artış oranı piyasa koşullarına göre belirlenir. Bu durumda, piyasa arzı, talebi, emlak fiyatlarındaki değişiklikler ve benzeri faktörler göz önüne alınarak kira artış oranı belirlenir. Kiralık konutların çoğunun bulunduğu bölgedeki kira piyasası dikkate alınarak, makul bir kira artış oranı belirlenir.
Örnek Hesaplama:
Örneğin, bir ülkede kira artış oranı %10 olarak belirlenmişse ve kira sözleşmesi belirli bir süre için yenilenecekse, mevcut kira bedeline %10’luk bir artış uygulanarak yeni kira bedeli belirlenebilir. Örneğin, mevcut kira bedeli 1000 birim ise, yeni kira bedeli: Yeni Kira Bedeli = Mevcut Kira Bedeli + (Mevcut Kira Bedeli * Kira Artış Oranı) Yeni Kira Bedeli = 1000 + (1000 * 0.10) = 1000 + 100 = 1100 birim olur.
Kira artış oranı hesaplanırken dikkate alınması gereken faktörler ülkenin yasal düzenlemeleri, piyasa koşulları ve kira sözleşmesinin şartlarıdır. Bu nedenle, kira artış oranı belirlenirken ilgili yasal düzenlemelere ve kira piyasasındaki güncel duruma dikkat edilmesi önemlidir.
