Son günlerin en çok tartışılan konusu olan kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk hizmetleri ile sorunlara çözüm bulunması planlanmaktadır.
Kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk süresi ne kadar? Mülk sahibi ve kiracılar arasında yaşanan anlaşmazlıklar sonrasında birbirlerine dava açılmaktaydı. Ancak gelen yeni bir açıklama ile iki taraf arasında oluşan gerginlikler davadan önce arabulucu yoluyla çözüme kavuşturulması için çalışmalar yapılacak. Uygulama 1 Eylül 2023 tarihi itibari ile başlayacağı açıklandı.
Kira Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Nedir?
Son günlerde kira fiyatlarında yapılan artışlar tüm kiracıların ödemekte ve ev bulmalarında büyük zorlukların meydana gelmesine neden olmaktadır. Kira artışlarından dolayı çok fazla ev sahibi ve kiracılar arasında gerginlikler oluşmaktadır. Yaşanan gerginlikler ve anlaşmazlıklar hem ev sahiplerini hem de kiracılar arasında büyük kavgaların oluşması ile sonuçlanmaktadır. Bu kavgaların sonunda iki tarafta kendi haklılıklarını ortaya koymak için mahkeme yolunu tutmaktadırlar. Tarafların açmış olduğu bu davalar için yoğunluk neden ile 8 ya da 9 ay sonrasına gün verilmesi işlerin daha zor olmasına yol açmaktadır.
Her geçen gün çoğalan kira ve ev sahiplerinin uyuşmazlıkları için kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk çözümü Adalet Bakanlığı tarafından çözüm olarak önerildi. Genellikle ilişkilerde devamlılığının ve yüz yüze gelmenin mümkün olduğu komşuluk, kiracılık ve bunlar gibi ilişkilerde meydana gelen uyuşmazlıkların sonucunda hiç zaman kaybetmeden mahkeme gidilmesi ve davaların açılması mahkemelerin iş yükünün daha fazla olmasına neden olurken ilişkilerinde daha büyük ve onarımız olmayan sorunlara dönüşmesine yol açmaktadır.
İnsan ilişkilerinin çıkmaza giresine neden olan bu durum karşısında daha taraflar arasında oluşan uyuşmazlıkları çözmek adına bir araya gelmeleri e konuyu müzakere ederek sonucunda iki tarafında memnun kalmasını sağlayacak sistem uygulanmaktadır. Anlaşmayı sağlayan arabuluculuk sistem ilişkilerin devamlı olmasını sağlaması bakımından kiracı ve mülk sahibi uyuşmazlıklarına son vermesi için uygun olmaktadır.
Arabuluculuk Nedir?
Bir özel hukuk anlaşmazlığının tarafı olan kişilerin özgür iradeleri ile seçmiş oldukları tarafsız ve alanında uzman olan bir başka kişinin hakemliğinde dava açılmadan önce ya da dava açılmasından sonra başvuru yaptıkları bir anlaşmazlığın çözün uygulamasına arabuluculuk denir. Arabuluculuk anlaşmazlığın mahkeme dışı, kesin ve hızlı bir şekilde çözüm sağlanmasını amaç edinen bir usul hukuku kurumudur.
Kirada Anlaşmazlıklarında Arabulucu Şartı
Kiraların ödenmemesi halinde veya tespit edilmesi sırasında meydana elen anlaşmazlıklarda tarafların dava açmadan önce arabuluculuk hizmetleri alması gerekmektedir. Arabuluculuk görüşmeleri sırasında anlaşma sağlanmaması durumunda dava açılmasına karar verilir. Ülke genelinde işçi ve işveren, tüketici ile ticari anlaşmazlıklarda başarıyla sonuçlanan arabuluculuğun içeriğinde Yargı Reformu Strateji Belgesi çerçevesinde genişletilmesi önemli olmaktadır. Anlaşmazlıkların kısa süre içinde çözüme ulaşmasını sağlayan arabuluculuğun kira anlaşmazlıklarında da uygulanması için çalışmalar başladı.
Kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk uygulaması dava şartı haline gelmektedir. Anlaşmazlığın asıl tarafın arabuluculuk süreci ile arabuluculuk faaliyeti soncunda düzenlenen son tutanak hakkında gerekli olan bilgilendirme konusunda arabulucuya yükümlülük getirilecektir.
Kira Anlaşmazlıklarında Arabuluculuk Zorunluluğu
Türk Hukuku kapsamında zorunlu arabuluculuk istisnai bir kurum olup bundan dolayı sadece kanunda öngörülen durumlarda uygulanması mümkün olmaktadır. Kanun kapsamında ticari anlaşmazlıklar işçi işveren anlaşmazlıkları ile tüketici anlaşmazlıkları sınırlayıcı olarak sayılmak şartı ile zorunlu arabuluculuk içeriğinde tutulmaktadır. Kira davalarında arabuluculuk zorunluluğu için bu davalar açısından kural olarak dava şartı arabuluculuk söz konusu olmamaktadır.
Kanunda zorunlu arabuluculuk içinde sayılmamaktadır. Fakat Adalet Bakanlığı ve Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından devamlı olarak yapılan açıklamalar ile kira anlaşmazlıklarının tamamı açısından zorunlu arabuluculuk müessesinin kabul edileceği belirtilmiştir. Bundan dolayı gelecek günlerde kira sözleşmesinden meydana gelen anlaşmazlıklar ile kira alacağı için arabuluculuk dava şartı düzenlenmesinin yapılması beklenmektedir. Kiradan dolayı meydana gelen anlaşmazlıklar ortaklığın kaldırılmasına dair anlaşmazlıklar kat mülkiyetinden ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve komşu hakkı ile alakalı anlaşmazlıklar, zorunlu arabuluculuk kapsamı içinde yer almaktadır.
Kiradan Tahliye Davalarında Arabuluculuk Zorunluluğu
Kira sözleşmesinden ortaya çıkan tahliye davaları zorunlu arabuluculuk kapsamında yer almamaktadır. İki taraf tahliye davası arabuluculuk başvurusu yapmak istemeleri halinde ihtiyari arabuluculuk söz konusu olmaktır. Kiraya veren malik, paydaşlar, kiracı ve intifa hakkı bulunan arabuluculuk başvurusu yapabilirler. İhtiyari arabuluculuk olmasından dolayı süre sınırı verilmemektedir. Süreç tarafları anlaşması ve sonuçlanması durumunda taraflar mahkemeden anlaşma belgesinin icra edilmesine dair şerh almak şartı ile belgeye ilam özelliği sağlamaktadır.
Kira alacağı zorunlu arabuluculuk içinde verilen anlaşmazlıklar arasında yer almamaktadır. Kira alacağının kaynağı kire sözleşmesi özelliğinde ticari olmadıkça arabuluculuk başvurusunda bulunmadan dava açılması mümkün olmaktadır. Bundan dolayı kira alacağı arabuluculuk dava koşulu olarak görülmemektedir. Kira sözleşmesi arabuluculuk konusu yapılmak istenmesi halinde ihtiyari arabuluculuk prosedürü yapılmaktadır.
Kira Anlaşmazlıklarında Arabuluculuk İçin Başvuru
Kir anlaşmazlıklarında dava yerine arabuluculuk sisteminin uygulanması ile kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk için başvuru yapılması gerekmektedir. Kira arabuluculuğu açısından yapılacak başvuru ihtiyari arabuluculuk prosedürüne dair olmaktadır. İhtiyari arabuluculuk başvurusu bir takım aşamalardan geçmektedir. Kira anlaşmazlıkları arabuluculuk başvurusu aşamaları şunlardır;
- Taraflardan biri diğer tarafa arabuluculuk teklifinde bulunmaktadır.
- Teklif yapılan taraf bu teklife kural olarak 30 gün içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermesi gerekmektedir. Olumlu ya da olumsuz olarak cevap verilmemesi halinde teklifi zımmi olarak reddetmiş olarak kabul edilmektedir.
- Tarafların arabuluculuğuna gitme konusunda anlaşmalarının devamında Arabuluculuk Daire Başkanlığı sayfasında Arabuluculuk Siciline kayıtlı olan arabulucular ya da adliyelerde yer alan arabuluculuk merkezinden seçilen bir arabulucunun yönetiminde süreç devam edilmesi sağlanmaktadır.
Kira Anlaşmazlıklarında Arabuluculuk Başvurusu Nereye Yapılır?
Kiracı ve mülk sahibi arasında meydana gelen anlaşmazlıklar sonucunda dava açılması ile mahkemeye gidilmesi yerine arabulucu uygulamasından faydalanılacaktır. Kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk başvurusu yapılacağı yerler ve aşamaları hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. Adliyelerde yer alan arabuluculuk bürolarında bulunan formu doldurmak şartı ile fiziki ya da UYAP vatandaş portalından veya avukat aracılığı ile UYAP avukat portalından güvenli elektronik imzalı olacak bir biçimde imzalamak şartıyla başvuru yapılabilir.
Arabulucu taraflar ile iletişim kurulur ve taraflar toplantıya davet edilmektedir. Taraflar arasında arabulucu tayin edilmesinden itibaren ticari davalara dair anlaşmazlıkların dışında kirada anlaşmazlıklar üç haftaya ek bir haftalık uzatma süresi sonrasında ve en çok dört hafta içinde arabuluculuk sürecini sonlandırmaktadır. Arabulucu taraflar arasında yer alan iletişimi kurarak onları bir araya getirir ve anlaşmazlıklarını kendi aralarında çözmeleri sağlanmaktadır. Taraflar süreç sonunda anlaşmaya varamadıkları durumda arabulucu tarafından düzenlenen son tutanak açılacak davada mahkemeye sunmak zorundadır. Mülk sahibi ve kiracı arasında meydana gelen anlaşmazlıklarda dava şartı olarak arabuluculuk süreci aynı şekilde yürütülecektir.
Kira Anlaşmazlıklarında Arabuluculuk Süreci ve Sonuçları
Son zamanların en büyük sorunu haline gelen kira anlaşmazlıklarında arabuluculuk süreci ve sonuçları konusunda kira sözleşmelerinde yer alan ihtiyari olması nedeni ile zorunlu arabuluculukta bulunduğu gibi belirlenmiş bir süre zarfı bulunmamaktadır. Dava açıldıktan sonra arabulucuya gidilmesi ile mahkeme davayı 3 ay erteleme yapılmaktadır. Bu süreç içinde çözüme varılmaması halinde mahkeme 3 ay daha uzatılması mümkün olmaktadır.
